Başarılı bir ambalaj nasıl olmalı?
Başarılı bir ambalaj nasıl olmalı?
Ambalaj kapsadığı alan açısından, ilgilendirdiği branşlar sebebiyle geniş bir alana yayılmış özel bir konu. Pazarlamacılar, marka uzmanları, tasarımcılar, ambalaj üreticileri ve ham madde üreten diğer yan kuruluşları doğrudan ilgilendiren bir konu. Ülkemizde "ambalaj tasarımı" dendiğinde, tasarımdan çok teknik konular akla geliyor. Oysa ambalajın üretim aşamalarının yanı sıra tasarım, pazarlama, hatta psikososyal yönleri de çok fazla önem arz ediyor. Bu konuların ne yazık ki Türkiye'de yeteri kadar işlenmediğini, ihmal edildiğini görüyoruz. Alışveriş merkezlerinde satışa sunulan ürünlerin sayısına ve çeşitliliğine bakıldığında bu alanın önemi daha da artıyor. Raflarda satışa sunulmak için üretilen ürünlerin, hangi kimlik, etki ve stratejiyle tüketicinin karşısına çıkıp başarı kazanacağı sorusu, işin uzmanlarını terleten önemli bir problemdir. Rafları gezen, alışveriş yapan tüketicilerin tüm ürünleri tek tek incelemeye vakti yoktur. Bu nedenle alıcı genellikle tipik bir davranış sergiler. Ambalajının fiziksel ve görsel yapısı, üzerindeki bilgiler olmak üzere 2-3 sn içinde incelenmeye değer bulunması, 3-10 sn içinde satın alınma kararının verilmesiyle bir ürün, rafta bulunan diğer benzer ürünlerden farkını ve başarısını ortaya koyar. Ambalaj tasarım şirketlerinin işi gün geçtikçe zorlaşmaktadır. Raflarda bulunan ve aynı gruba giren onlarca üründen farklı bir tasarım, düşünce ve mesajla ortaya çıkıp tüketici tarafından ürünün satın alınmasını sağlamak için farklı bir şey bulmak zorundalar. Ama bu durum her zaman "farklılaşma" olarak karşımıza çıkmayabiliyor. Ülkemizde ambalaj tasarımına genel bakış nasıl?Ülkemizde ambalaj tasarımının gelişimini, bugünkü seviyesini görmek, anlamak için küçük bir karşılaştırma yapabilirsiniz. Bunu daha iyi anlayabilmek için yurt dışı merkezli markalar ve yabancı markalarla ortak olan yerli kurumların ambalaj tasarımlarını, yerli markaların pazarlama, satış, reklam, ambalajlarını yakından inceleyin. Türkiye'de faaliyet yürüten uluslar arası firmaların dışında, yerel firmalarımızın markalaşma, kurumsallaşma bilinçleri zamanla gelişme gösterse de, gelinen nokta dünya ile kıyaslandığında ne yazık ki yeterli değil. Bu problemin kaynağında yatan önemli bir sebep var: Üreticilerin kullandıkları ambalajların kendilerini ne kadar yansıttığını anlamak istememeleri. Türkiye'de gıda üreticilerinin birçoğu ürettikleri gıdalar için kullandıkları ambalajların tasarımlarıyla kurumsal kimlikleri arasında bir bağ kuramıyor. Bir çok gıda üreticisinin konumlandırma, kurumsal kimlik gibi konularda sorunu var. Bunun asıl sebebi, firmaların kendilerini geliştirme konusunda isteksiz ve ilgisiz olmaları. Çoğunlukla markalaşma sürecine harcanacak paraların gereksiz olacağı düşüncesi, dağıtım kanallarına güven, "zaten ben tanınıyorum, satış yaptığım kitle belli" düşüncesi, kuruluşların önemli ataklar yapmasının önüne geçiyor. Ülkemizin ekonomik kriz dönemlerinde şirketler, ilk olarak reklam bütçelerini kısarlar. Oysa kriz döneminde reklam yapan bir kuruluşun ayakta kaldığı, hatta müşteri kitlesini daha da artırabildiği bilinen bir gerçek. Başarılı bir ambalaj nasıl olmalı? Kısaca, hiçbir mecrada reklamı ya da tanıtımı yapılmadığı halde tüketici tarafından rahatlıkla algılanabilen, 2-3 sn içinde özellikleri ve türü bakımından fark edilip 3-10 sn içinde satın alınan bir ürünün ambalajı çok iyi demektir. Dolayısıyla, reklam ve tanıtım olanakları olmayan markaların rekabet anlamında zayıf oldukları düşünülürse, rafta duran görsel kimliklerine daha fazla özen göstermelidirler.