Neden Koruyamuyoruz !
NEDEN KORUYAMIYORUZ
Çağlar boyu ahşabı en iyi kullanmış bir kültürün mirasçısı olan bizler, ne gariptir ki sadece son altmış yılda ahşabı tamamen unutmuşuz. Bugün Türkiye'de ahşap, sıcak ve güzel ama modası geçmiş, eski, dayanıksız bir süsleme malzemesi olarak algılanıyor.
Türkiye'nin dışında ise, ister doğuya gidin ister batıya, ahşap önemli bir mühendislik malzemesi. Yeni teknolojiler sayesinde diğer malzemelerin yetersiz kaldığı bir çok mimari soruna cevap verebiliyor ve her gün yeni kullanım alanları buluyor.
Türkiye'nin dışında ise, ister doğuya gidin ister batıya, ahşap önemli bir mühendislik malzemesi. Yeni teknolojiler sayesinde diğer malzemelerin yetersiz kaldığı bir çok mimari soruna cevap verebiliyor ve her gün yeni kullanım alanları buluyor.
Bugün ahşap ile 150 metrelik açıklıklar kolonsuz geçiliyor. Betonarme binaların yangından kaçma koridorları ahşaptan yapılıyor, aşırı rutubetli ortamlarda yüksek hizmet ömrü nedeniyle ahşap kullanılıyor. Türkiye'de ahşaptan kaçılıyor. Bu da bazen daha az çevreci bazen daha pahalı çözümlere mal oluyor. Fakat bu bilinçsizlik önemli bir mimari mirasın yok olmasına neden olursa bunun tamiri mümkün değil. Her türlü yanlış düzeltilebilir ama yok olan tekrar yerine konamaz.
ICOMOS Uluslararası Ahşap Komitesi'nin 1996 yılı toplantısı İngiltere'de, gezici bir sempozyum olarak düzenlenmişti. Yedi gün boyunca tarihi ahşap binalar gezildi, restorasyon ilkeleri ve teknikleri tartışıldı. Bu sempozyum sırasında gördüklerimiz Türkiye'de restorasyon adı altında yapılan kimi işlerdeki hataları daha iyi anlamamıza yardımcı oldu. Yıkıp, betonarme olarak benzerlerini yaparak da ahşap ile süslemeyi "restorasyon" kavramının dışında tutsak bile özenle yapılmış restorasyonlarda da tüm ahşabı değiştirme, çatıya biraz çelik koyma, yapının bir köşesine beton ekleme gibi müdahaleler olağan sayılıyor. Sözde yapıyı sağlamlaştırma adına yapılan bu gereksiz müdahaleler aslında hem yapının strüktürünü bozuyor hem de çözümü zor problemler çıkarıyor.
İngiltere'de ise 15.yüzyıldan kalma bir evde yaşamak ile övünüyor insanlar. Binaya ne kadar az değişiklik yaptıklarını anlatmaktan zevk duyuyorlar ve bu evlerde konforlu ve çağdaş bir yaşam sürdürebiliyorlar. Banyo ıslak mekandır ve de muhakkak bir betonarme kule içinde olmalıdır gibi kaygılara kapılmadan restore edilmiş, çağın en yeni aletleri ile donatılmış klimalı evler bunlar.
İstanbul Büyükada'daki Rum Yetimhanesi ahşap konusundaki bilgisizliğimizin yeni bir kurbanı olacak gibi. Bu yapı 1890'larda Vallaury tarafından otel olarak inşa edilmiş.Yüksekliği ve cephesi ile dünyanın sayılı büyük ahşap yapıları arasında (belki de en büyüğü) bu yapının yıkılıp betonarmeden tekrar inşası düşünülüyor. Halbuki çok daha kötü yapıların restorasyonu mümkün.
İşte biz bu sayfaları ahşap mimari mirasın korunması konusuna ayırdık. Uygulamalar bölümünde Türkiye'den ve dünyadan koruma örneklerini bulacaksınız